Wiele mówi się o smogu, o przyczynach i skutkach jego obecności. Zwłaszcza, że nadchodzi sezon grzewczy, a wraz z nim, niestety, smog. Wraz z SALUS Controls przyjrzyjmy się więc czym tak naprawdę jest smog, w jaki sposób powstaje i jak możemy z nim walczyć!
Co to jest smog?
Smog to atmosferyczna chmura szkodliwych dla zdrowia związków chemicznych oraz pyłów. Jego nazwa wywodzi się od angielskich słów smoke (dym) i fog (mgła). Smog powstaje z połączenia czterech czynników środowiskowych:
- zanieczyszczeń generowanych przez działalność ludzką
- zamglenia
- braku wiatru
- niskiej temperatury
Gdy połączymy te czynniki, okazuje się, że polskie miasta wraz z ich charakterystyką są niemalże idealnym miejscem do generowania smogu. Tym bardziej musimy więc postarać by go zwalczyć! W sezonie grzewczym powietrze, którym oddychamy, przestaje być przejrzyste. Gęsta zawiesina cząstek unosi się nad ziemią, a my wdychamy:
- pyły
- ołów
- kwaśne gazy
- dwutlenek siarki
- tlenki azotu
- węglowodory
Ta lista już z samych nazw i skojarzeń wygląda co najmniej nieciekawie. Co więc dzieje się z naszym organizmem gdy wdychamy smog?
Jak smog wpływa na nasze zdrowie?
Zła jakość powietrza sprawia, że ciężej nam się oddycha, gorzej się czujemy, częściej zapadamy na infekcje, np. dróg oddechowych. Ale to nie wszystko. Pamiętajmy, że każdego roku w wyniku zatrucia smogiem umierają ludzie. W roku 2019 stwierdzono 43000 przedwczesnych zgonów spowodowanych przez smog. Dla zobrazowania – to tak, jakby smog w jeden rok zabił prawie całą populację Skarżyska-Kamiennej, setnego największego miasta w Polsce. Musimy być świadomi, że jeśli nic się nie zmieni lub zmieni się niewiele, współczynnik umieralności z powodu wdychania zatrutego powietrza będzie rósł. Powietrze skażone smogiem przyczynia się do rozwoju m.in.:
- nowotworów
- przewlekłych chorób płuc
- astmy i alergii
- choroby wieńcowej i niewydolności serca
To tylko część listy skutków smogu. Ale żeby pokonać przeciwnika, musimy go najpierw poznać od podszewki. Zastanówmy się więc skąd w ogóle bierze się smog.
W jaki sposób powstaje?
Wiele osób błędnie uznaje, że to transport drogowy i przemysł ciężki są odpowiedzialne za smog. Jednak, jak wynika z badań Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) największym źródłem zanieczyszczenia powietrza w Polsce są gospodarstwa domowe. Za emisję szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 domy mieszkalne są odpowiedzialne w 46%, co robi wrażenie w zestawieniu z przemysłem (20%) i transportem drogowym (8%). Większą przepaść widać w emisji rakotwórczego benzopirenu. Gospodarstwa domowe ponoszą tu winę aż w 84%, przemysł w 10%, transport drogowy zaledwie w 1% (dane KOBiZE za 2017 rok). Dlaczego to właśnie budynki mieszkalne są takim źródłem zanieczyszczeń powietrza?
Niewłaściwe ogrzewanie gospodarstw domowych oznacza nieoptymalne ogrzewanie domów jednorodzinnych i kamienic. Problemem jest: palenie węgla, drewna, opon, śmieci (!). Zgubne jest również przegrzewanie pomieszczeń. Zużywanie zbyt dużo paliwa grzewczego powoduje nadmierne przedostawanie się do atmosfery niebezpiecznych produktów spalania. To są jednak rzeczy, które jesteśmy w stanie poprawić.
Co możemy zrobić?
Wiele budynków wciąż wymaga termomodernizacji czy wymiany źródła ciepła. Te dwa elementy są pobudzone przez rząd i samorządy – wprowadzono bowiem programy (Czyste Powietrze, Stop Smog), ulgi finansowe (np. ulga termomodernizacyjna) czy inne dotacje. Możliwa jest więc zmiana warunków energetycznych w naszym domach i to nie za miliony monet.
Na ograniczenie smogu wpływa także mądre zużywanie energii. W mądrym gospodarowaniu energią pomocne są nowe technologie grzewcze. Urządzenia sterujące ogrzewaniem (m.in. regulatory temperatury) to nie tylko sposób na podniesienie komfortu. Dopasowanie temperatury do funkcji pomieszczeń (np. chłodniej w sypialni, cieplej w salonie) zmniejsza emisję produktów ubocznych spalania paliwa grzewczego.
Raport smogowy
Zapraszamy do zapoznania się z raportem Smog i ekologia oczami Polaków, który powstał w oparciu o wyniki badań wykonanych w lutym 2020 roku przez BioStat® Centrum Badawczo-Rozwojowe na zlecenie SALUS Controls Polska.